Kompetencje dziecka 3 i 4–letniego

Obszar: edukacja społeczno – moralna
• Używa zwrotów grzecznościowych,
• Pomaga w porządkowaniu zabawek,
• Określa jednoznaczne postawy: dobry, zły,
• Podaje informacje o sobie: imię i nazwisko; określa swoje cechy fizyczne: płeć, wiek; określa swoje ulubione zabawy,
• Podaje informacje na temat swojej rodziny: jak mają na imię rodzice; nazywanie członków rodziny: mama, tata, brat, siostra…,
• Rozpoznaje i określa swoje stany emocjonalne: wskazywanie odpowiednich obrazków przedstawiających różne emocje, próby nazywania emocji i określania ich przyczyn,
• Zna imiona i nazwiska dzieci z grupy,
• Pełni role społeczne (członków rodziny) np. w toku zabaw tematycznych,
• Przestrzega ustalonych zasad w grupie, podejmuje próby wspólnych zabaw, porządkuje salę po skończonej zabawie,
• Komunikuje swoje potrzeby, odpowiada na pytania,
• Określa miejsce zamieszkania.

Obszar: edukacja zdrowotna
• Posługuje się umiarkowanym głosem,
• Samodzielnie korzysta z toalety,
• Kulturalnie spożywa posiłki,
• Nazywa części ciała,
• Dba o higienę (np. poprzez mycie zębów, rąk),
• Samodzielnie ubiera się i rozbiera.

Obszar: edukacja ruchowa
• Odpowiednio reaguje na sygnały,
• Naśladuje chód zwierząt,
• Naśladuje ruchy wykonywane przez nauczyciela,
• Uczestniczy w zabawach ruchowych,
• Wchodzi i schodzi po schodach.

Obszar: edukacja przyrodnicza
• Rozpoznaje i różnicuje odgłosy zwierząt, pojazdów, naśladuje je,
• Określa zjawiska charakterystyczne dla danej pory roku
, • Rozpoznaje odgłosy przyrody i nazywa je,
• Rozpoznaje owady: motyl, mucha, biedronka…,
• Nazywa rośliny ozdobne: róża, słonecznik….,
• Nazywa części ciała: głowa, ręce, nogi, uszy, oczy, nos, włosy…,
• Rozpoznaje i nazywa wybrane warzywa, owoce,
• Obserwuje zmiany zachodzące w przyrodzie.

Obszar: edukacja w zakresie mowy i myślenia.
• Rozpoznaje dotykiem, smakiem, węchem różne przedmioty,
• Swobodnie prowadzi rozmowę z nauczycielką na bliski sobie temat, wyraża swoje potrzeby, myśli, przeżycia,
• Wypowiada się prostymi zdaniami,
• Opowiada obrazek,
• Znajduje na ilustracjach określone przedmioty,
• Recytuje poznany wierszyk, powtarza krótkie rymowanki,
• Słucha opowiadania, wiersza i odpowiada na pytania związane z tekstem,
• Rozwiązuje proste zagadki,
• Ustala kolejność występowania zdarzeń (teraz, wcześniej, później),
• Wskazuje ilustracje odpowiadające tekstowi,
• Rysuje na dowolny temat.

Obszar: edukacja w zakresie przygotowania do pisania i czytania
• Porównuje dwie takie same zabawki, wyszukuje dwa takie same obrazki lub przedmioty
• Dobiera obrazki w pary,
• Wskazuje istotne różnice między obrazkami,
• Składa obrazek według wzoru,
• Rozpoznaje i naśladuje zwierzęta gospodarskie,
• Poprawnie trzyma pędzel i kredkę.

Obszar: edukacja matematyczna
• Używa określeń: przód – tył, góra – dół, bok,
• Rozumie określenia: na – pod, wysoko – nisko, za, obok…,
• Stosuje określenia: duży, mały, gruby, cienki, krótki, długi, wysoki, niski,
• Klasyfikuje zabawki ze względu na kolor i wielkość,
• Porównuje liczebność zbiorów i stosuje określenia: dużo, mało, tyle samo…,
• Posługuje się liczebnikami: jeden, dwa, liczy palce, przedmioty,
• Ocenia pojemność: mało, dużo,
• Określa czas: długo, krótko.

Obszar: edukacja kulturowo – estetyczna
• Dostrzega różnice między zabawkami,
• Określa dźwięk: cicho – głośno,
• Różnicuje wrażenia dotykowe: ciepły – zimny,
• Stosuje określenia: porządek, bałagan,
• Wykonuje proste prace plastyczne,
• Poznaje czynności, jakie wykonują osoby z najbliższego otoczenia, nazywa narzędzia pracy

Obszar: edukacja muzyczna
• Odróżnia głosy: męski, żeński,
• Rozróżnia dźwięki: motor, samochód,
• Rozróżnia dźwięki instrumentów muzycznych: pianino, bębenek,
• Powtarza za głosem nauczycielki jedno – dwu, trzyzgłoskowe słowa,
• Śpiewa prostą piosenkę,
• Uczestniczy w zabawach rytmicznych, rytmicznie porusza się przy muzyce.

Obszar: edukacja techniczna
• Nazywa urządzenia elektryczne: odkurzacz, robot kuchenny, pralka, żelazko…
• Buduje z klocków drewnianych, łączy, klocki plastikowe.

Kompetencje dziecka 5 i 6–letniego

Obszar: edukacja społeczno – moralna
• Podejmuje prace domowe,
• Rozumie potrzeby innych ludzi, wyraża i nazywa różne emocje podczas zabaw, określa sytuacje wywołujące różne emocje,
• Radzi sobie z emocjami poprzez udział w zabawach, rozmowach,
• Podaje swój adres zamieszkania,
• Określa własne cechy fizyczne (wzrost, kolor włosów),
• Rysuje siebie,
• Samodzielnie wykonuje czynności samoobsługowe (min. wiąże buty), Wie, gdzie pracują jego rodzice, jakie zawody wykonują, czym się zajmują; opisuje ich wygląd; określa czynności domowe wykonywane przez poszczególnych członków rodziny; dzieli się wiadomościami na temat życia w rodzinie (np. sposób spędzania wolnego czasu), zna zawody ludzi z najbliższego otoczenia
• Przestrzega zasad panujących w grupie,
• Włącza się w życie grupy, współdziała podczas zabaw,
• Dostrzega potrzeby innych dzieci, szanuje je, pomaga w sytuacjach powodujących smutek,
• Właściwie odnosi się do dzieci niepełnosprawnych - pomaga, akceptuje,
• Uczestniczy we wspólnych zabawach, wspólnie wykonuje prace plastyczne, zadania,
• Dba o wspólne zabawki, sprzęty, porządkuje po sobie miejsce pracy, dba o porządek w indywidualnej półce,
• Rozpoznaje godło i barwy narodowe, nazywa największe rzeki w Polsce, morze, góry,
• Nazywa swoją miejscowość, podaje adres zamieszkania, adres przedszkola, zna tradycje regionu,
• Nazywa ludzi różnych ras, określa miejsca ich zamieszkania, szanuje odrębności narodowe, etniczne, językowe.

Obszar: edukacja zdrowotna
• Przestrzega zasad bezpieczeństwa,
• Zna konsekwencje niebezpieczeństw wynikających z nieprzestrzegania zakazów - wie, jakie sytuacje zagrażają bezpieczeństwu (np. nieoddalanie się od opiekunów, bawienie się w miejscach niedozwolonych, wpuszczania obcych do domu, jedzenia nieznanych roślin, zbliżania się do nieznanych zwierząt...),
• Dba o swoje zdrowie, np. poprzez spożywanie zdrowej żywności, ubieranie się odpowiednio do pory roku,
• Dba o czystość osobistą (mycie zęby po posiłkach, codzienne mycie całego ciała, samodzielne korzystanie z toalety, mycie rąk po skorzystaniu z toalety...),
• Kulturalnie spożywa posiłki,
• Samodzielnie ubiera się i rozbiera.

Obszar: edukacja ruchowa
• Nazywa części ciała, wskazuje po której stronie ciała znajduje się serce, nazywa wybrane organy wewnętrzne,
• Uczestniczy w zabawach ruchowych,
• Prawidłowo wykonuje ćwiczenia gimnastyczne,
• Potrafi stać na jednej nodze,
• Czworakuje w przód, w tył,
• Rzuca do celu,
• Przeskakuje przez narysowane linie, szarfy

Obszar: edukacja przyrodnicza
• Rozumie pojęcie ochrony przyrody,
• Zna nazwy pór roku,
• Zna nazwy kwiatów spotykanych w otoczeniu,
• Określa zjawiska charakterystyczne dla pór roku,
• Rozpoznaje owady: motyl, mucha, biedronka…,
• Rozpoznaje owoce, warzywa,
• Nazywa drzewa w najbliższym otoczeniu,
• Potrafi dostosować ubiór do pory roku,
• Zna nazwy ptaków,
• Zna nazwy zwierząt.

Obszar: edukacja w zakresie mowy i myślenia. Komunikowanie się.
• Rozumie treści wyrażane przez niewerbalne środki wyrazu,
• Interpretuje treści przekazywane przez sygnały wzrokowe i słuchowe,
• Opowiada obrazek w sposób szczegółowy,
• Potrafi dbać o książkę,
• Posiada bogaty słownik bierny i czynny,
• Wypowiada się pełnymi zdaniami,
• Opowiada historyjki obrazkowe, określa kolejność występowania zdarzeń, łączy czynności z ich skutkami,
• Układa historyjki obrazkowe,
• Prowadzi rozmowy z użyciem poprawnych form gramatycznych,
• Dokonuje złożonych operacji myślowych: porównuje, wyodrębnia, klasyfikuje, dokonuje analizy i syntezy...,
• Tworzy ciągi słów na zasadzie skojarzeń (wiosna - ptaki - bocian - żaba...),
• Dba o kulturę słowa,
• Dokonuje autoprezentacji,
• Rozwiązuje zagadki, powtarza z pamięci wiersze, rymowanki i piosenki,
• Opowiada własnymi słowami przeczytaną bajkę,
• Rozwija myślenie twórcze, rysuje z wyobraźni,
• Rozpoznaje przedmioty, rośliny, zwierzęta za pomocą zmysłów.

Obszar: edukacja w zakresie przygotowania do pisania i czytania
• Składa obrazek z części,
• Dobiera obrazki w pary,
• Tworzy rymy,
• Dobiera w pary słyszane wyrazy: półka - bułka, paczka - kaczka, teczka - beczka, rak – mak…,
• Klasyfikuje przedmioty i figury geometryczne,
• Rozpoznaje różne odgłosy,
• Wznosi budowle z różnych materiałów, wykonuje prace plastyczne różnymi technikami,
• Sprawnie posługuje się nożyczkami, różnymi rodzajami kredek, ołówków, mazaków...
• Lepi z plasteliny, wycina, wydziera, zgniata i zagina papier,
• Dzieli proste wyrazy na sylaby,
• Dobiera obrazki, których nazwy zaczynają się na tę samą głoskę,

Obszar: edukacja matematyczna
• Nazywa i wskazuje części ciała występujących podwójnie, parami,
• Różnicuje prawą i lewą stronę ciała,
• Posługuje się określeniami dotyczącymi położenia przedmiotów w przestrzeni (z przodu, z boku, z lewej, z prawej, na, pod, przed, za, blisko, daleko, między...)
• Zna nazwy figur geometrycznych,
• Określa wielkość, długość, szerokość przedmiotów; porównuje wysokość dzieci względem siebie (wyższy od, niższy od), porównuje długości przedmiotów (dłuższy, krótszy),
• Klasyfikuje przedmioty według podanych przez nauczycielkę cech jakościowych,
• Porównuje liczebność zbiorów (np. poprzez ich liczenie),
• Posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi,
• Określa czas trwania czynności,
• Nazywa kolejno pory roku, dni tygodnia, miesiące; określa aktualną porę roku, miesiąca, dnia tygodnia,
• Stosuje określenia: wczoraj, jutro,
• Nazywa pory dnia: rano, popołudnie, wieczór, noc.

Obszar: edukacja kulturowo – estetyczna
• Wykonuje samodzielnie rysunki,
• Swobodnie posługuje się narzędziem malarskim: kredki, farby...,
• Posługuje się różnymi technikami plastycznymi. Obszar: edukacja muzyczna
• Rozwiązuje zagadki muzyczne,
• Potrafi grać na instrumentach muzycznych: trójkąt, kołatka, bębenek, tamburyno, grzechotka,
• Śpiewa piosenki poznane w przedszkolu,
• Tańczy prosty taniec poznany w przedszkolu,
• Uczestniczy w zabawach ruchowych, reaguje na zmiany tempa i dynamiki utworu, improwizuje piosenkę ruchem.

Obszar: edukacja techniczna
• Nazywa zawody ludzi z najbliższego otoczenia,
• Zna nazwy i działanie urządzeń elektrycznych wykorzystywanych w gospodarstwie domowym,
• Wie do czego służą środki łączności: telefon, poczta, radio, telewizja, Internet,
• Zna przydatność i działanie komputera. Obszar: edukacja komunikacyjna
• Zna podstawowe zasady poruszania się po drogach,
• Rozumie znaczenie sygnalizatora świetlnego,
• Rozpoznaje miejsca przeznaczone dla pieszych,
• Zna środki transportu lądowego, powietrznego i wodnego,
• Rozumie przyczyny i skutki negatywnego wpływu rozwoju motoryzacji na bezpieczeństwo
człowieka.

Kompetencje opracowano na podstawie „ABC…Program wychowania przedszkolnego XXI wieku”
Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci.
Małgorzata Kwaśniewska, Wiesława Żaba – Żabińska. Mac edukacja.